INFERNO KANTO 11

 

 Günah Halkaları

Uçurumun kenarında parçalanmış kayaların arasındaydık, derinlerden ağır bir koku geliyordu.

Öyle ki kendimizi bir mezarın ardına attık.

Mezarın üzerinde,

 “Photius tarafından, doğru yoldan ayrılmaya ikna edilen Papa Anastasius” yazıyordu.

 

Virgil, “Yola devam etmeden önce, bu kötü kokuya alışmak için burada biraz mola verelim” deyince,

“Vaktimizi nasıl değerlendirebiliriz beklerken?” diye sordum.

 

“Aklımda bir şey var anlatayım; Aşağıda üç küçük halka var,

Yukarıda gördüklerimiz gibi, onlar da lanetlenmiş ruhlarla dolu.

Şimdi orada kimler olduğunu anlatayım sana; ya şiddet, ya da sahtekarlık nedeniyle buradalar

Sahtekarlık sadece insana özgüdür, bu yüzden Tanrı’ya daha çok üzüntü verir

Onun için daha diptedir sahtekârlar.

İlk göreceğimiz halka şiddet halkasıdır. O da kendi içinde üçe ayrılır;

Tanrı’ya karşı, kendine karşı ve komşuna karşı şiddet; Zorbalık.

Mesela, komşuyu öldürme veya yaralama, Mala zarar verme,

Yakma, yıkma, kundaklama, zorla parasını alma, hırsızlık;

Katiller, zorbalar, haydutlar... Her şekilde kuvveti kötüye kullananlar, yağmacılar,

Hepsi bu halkadadır ama farklı farklı cezalandırılırlar.

 Kendini öldürenler, kendi malına zarar verenler de bir sonraki halkadadırlar.

Af dilemeleri bir işe yaramaz. Böylelerini görmüşsündür, kendi dünyanda,

Malını mülkünü kumarda yiyenleri; eğleneyim, derken batağa batanları;

Tanrı'ya karşı suç işleyenler, küfredenler,

İnanmış gibi görünüp de, kendi kendilerine kaldıklarında inkâr edenler,

Doğaya zarar verenler, yakanlar yok edenler;

Bundan sonraki halka, Sodom ve Cahor halkını barındırır.

Bunlardan sonra sahtekârlar gelir.

Bilinçli işlenen, önceden tasarlanan, planlanan suçlardır bunlar.

İnsanı kandırmak her vicdanı yer, bitirir. En fenası budur! Doğamız bizi birbirimize bağlar.

Daha aşağıda iki yüzlüler, yağcılar, büyücüler

Sahte mal üretenler, hırsızlar ve kilise malını, kutsal değerleri para karşılığı satanlar yer alır.

Pezevenkler, kötü siyasetçiler hepsi bir aradadır.

Ama güveni kötüye kullananlar, kendisini sevene ihanet edenler en diptedir.

Evrenin en uzak köşesinde, Cehennemin taa dibinde, hainler sonsuza kadar yanacaktır.”

 “Hocam mantık yürütme biçiminizden çok iyi anladım, ne demek istediğinizi,

Ama daha evvel gördüklerimiz, bataklıktakiler (öfkeliler),

Rüzgâra kapılanlar (şehvet kurbanları),

Yağmurun altında kalanlar (oburlar)

Onlar neden Dis şehrinin dışında kaldılar?

Tanrı onları cezalandırmak istediyse niye buraya almadı?”

 

“Farklı düşünüyorsun” dedi “Etika’ yı (Aristo ’nun ahlak felsefesi kitabını) hatırla! Çok iyi bildiğin.

Tanrının sevmediği üç şey; nefse hâkim olamamak, kötülük ve deli şiddet sayılmıştır orada

Nefse hâkim olamamak nasıl daha az cezalandırılır?

Onların kimler olduğunu düşünürsen anlarsın.

Neden buradakilerden uzak tutulduklarını.

Neden buradakilerden daha az cezalandırıldıklarını.”

 

“Güneş yine aydınlattın, bulutları dağıttın; Bilmek kadar şüphe de güzel.

Şimdi tefeciliği anlatır mısın?”

 

“Filozoflar bilerler ki; doğa Tanrının sanatını ve aklını taklit eder. Aristo Fiziğini dikkatle okuduysan bunu bilirsin.

En başlarda anlatılmıştır. Sanat, doğayı taklit etmektir. Çocuğun öğretmenini takip etmesi gibi.

İnsanın meslek ve sanatı sanki Tanrı’nın torunu gibi düşünülebilir.

Kutsal Kitap’ta Yaratılış bölümünü hatırla!

İnsanın helâl kazanç elde etmesini ister.

Tefecinin metodu bu değildir; o üreterek kazanmaz.

Gün doğumuna iki saat kaldı. Balık burcu ile Büyük Ayı göründü gökte.

Yolumuza devam edelim...”

 

 

YORUM

 

 Bu bölümde Virgil, Dante ’ye Cehennem’in topografyasını açıklar. Bir önceki bölümde gördüğümüz Floransa’daki kargaşadan sonra Cehennem’ deki düzenin anlatılması manidardır. Cehennem deki günah kategorileri 7 -Vices- 7 zaaf veya 7 büyük günaha göre yapılır ve Aristo’nun "Nicomachean Ethics" kitabından esinlenerek düzenlenmiştir

Aristo altın ortadan bahseder. Örneğin, "ne çok cimri, ne de çok savurgan olmayın" der.Bunun gibi öfkede aşırıya kaçmamak ama gerektiğinde de hakkı savunmak gerekir. Burada birkaç kelime üzerinde duralım:

 Misura x Dismisura- 

Ölçü ve ölçüsüzlük yani orta yoldan ayrılmanın karşılığı olarak ölçüsüzlük. Haddi aşmak. Dilimizdeki, “terzi mezurası” da İtalyancadan gelmekte. İtalyanca akıl kelimesi olan mente, measura ile bağlantılı. İngilizcedeki mental capacity veya mind kelimeleri de "mente" den geliyor. “Akıl var, izan var” derler. “Halep oradaysa, arşın burada” derler. Akıl yürütmede ölçünün önemine vurgu yapılır. Mantıklı düşünmek, ölçüyle oluyor.

 

Continence x İncontinence

 Continence kendine hâkim olabilme, mesela manastırdaki papazların cinsellikten uzak durması vs. Küfretmemek öfkeye hâkim olmak.

 İncontinence kendini tutamama, nefse hâkim olamamak.İncontinenza diyor buna Dante, bu da gene Aristo felsefesinden bir terim. (Günümüzde tıp dilinde idrar tutamama rahatsızlığına da incontinence deniyor.)

 Cehennem de 9 çukur var. 3x3=9

Her bölüm kendi içinde üç çukurdan oluşuyor. İlk bölümde incontinenza’ yı gördük.  Zina yapanlar, öfkesine hâkim olamayanlar ve oburlar. Diğer kısımlarda şiddet suçlarını göreceğiz- Aslan suçları Centaurlar, Harpiler mitolojideki yarı insan, yarı hayvan yaratıklar insanın hayvani yönünü simgeliyor. En son olarak da Sahtekarlık- ihanet – bölücülük- fitne çıkarma. Sahtekarlık sadece insana ait bir özellik ve Tanrı’nın en sevmediği günah çeşidi olarak tanımlanıyor.

 “La tua Etica” (your Ethics) “la tua Fisica” (your Physics ) Senin etiğin, senin fiziğin diyerek Aristo’nun öğretilerini hatırlatırken, aynı zamanda Dante’nin  bu öğretilere ne kadar bağlı olduğu vurgulanıyor.